ಅಲಕ್ಷಿತ ವಚನಕಾರ ಕೀಲಾರದ ಭೀಮಣ್ಣ
ಡಾ.ಸಿ.ನಾಗಭೂಷಣ ಹನ್ನೆರಡನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸಮಾಜೋ ಧಾರ್ಮಿಕ ಚಳುವಳಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವಚನ ರೂಪ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಆವಿರ್ಭವಿಸಿತು. ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಸಮಾಜದ ವಿವಿಧ ಸ್ತರಗಳಿಂದ ಬಂದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನತೆಗೆ ಲಿಂಗಭೇದವಿಲ್ಲದೆ ಸಾಹಿತ್ಯಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದು ವಚನ ಚಳುವಳಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಧನೆ. ಸಾಹಿತಿ ಅಥವಾ ಕವಿಯಾಗಬೇಕಾದರೆ ವಿದ್ವಾಂಸನಾಗಿರಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಅರ್ಥವಾಗದ ಆಡಂಬರ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯ ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಅಂತರಂಗದನುಭವಗಳನ್ನು ತುಮುಲಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ತಿಳಿದ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ತಿಳಿಯುವಂತೆ ಹೇಳಿದರೂ ಸಾಹಿತ್ಯವಾಗಬಲ್ಲುದು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಕೊಟ್ಟರು. ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಆಡುಮಾತನ್ನೇ ಅಂತರಂಗದ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ,ನವುರಾದ ಗಾಢವಾದ ಭಾವನೆಗಳ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಮಾಧ್ಯಮವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಗಹನವಾದ ಶಾಸ್ತ್ರವಿಚಾರಗಳಿಗೂ ನಿಗೂಢವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನುಭವಗಳಿಗೂ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿಸಿದರು. ಸ್ತ್ರೀ-ಪುರುಷರ ನಡುವಿನ ಅಂತರವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿ ವರ್ಣಭೇದ, ವರ್ಗ ಭೇದಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿ ವಿಪ್ರ ಹಾಗೂ ಅಂತ್ಯಜರನ್ನು ಒಂದೇ ಎನ್ನುವ ಸಮಾನತೆಯ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿರಿಸಿ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ವಚನ ಚಳುವಳಿಯು ಒದಗಿಸಿ ಕೊಟ್ಟಿತು. ಕನ್ನಡನಾಡಿನ ಹನ್ನೆರಡನೇ ಶತಮಾನದ ವಚನ ಚಳುವಳಿಯು ಸಮಾಜೋಧಾರ್ಮಿಕ ಚಳುವಳಿಯು ಹೌದು. ಈ ಚಳುವಳಿಯು ತನಗೆ ತಾನೇ ಸ್ವಯಂಸ್ಫೂರ್ತವಾಗಿ ಕೂಡಲೇ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಲ್ಲ. ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ರಾಜಕೀಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನಾದ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಿಸಿತು. ಶಿವಶರಣರ ಆಂದೋಲನದ ನಿಮಿತ್ತವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಭಕ್ತಿಸಾಹಿತ್ಯದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿರುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಿಂತನೆಯ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಯೂ ಆಗಿದೆ. ವಚನಕಾರರು ಶಿವಭಕ್ತರೂ ಹೌದು, ಸಮಾಜಚಿಂತಕರೂ ಹೌದು. ಏಕೆಂದರೆ ವಚನಕಾರರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕೆಲವು ಘಟನೆಗಳು ಆ ಕಾಲದ ಸಾಮಾಜಿಕ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಿಯೂ ಕಂಡು ಬರುತ್ತವೆ. ಭಕ್ತಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಿಂತನೆಯು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಭಾರತೀಯ ಭಕ್ತಿಪಂಥದ ಒಂದಂಗವಾದ ವಚನಚಳುವಳಿಯಲ್ಲೇ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಭಕ್ತಿಪಂಥವು ಕೇವಲ ಸಿದ್ಧಾಂತವಾಗಿರದೆ ಚಳುವಳಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನಸ್ತರವನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಪರಿಧಿಯೊಳಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳ ಬೇಕು ಎಂಬುದು ಭಕ್ತಿಪಂಥದ ಆಶಯವಾಗಿದ್ದಿತು. ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯು ತನ್ನ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ರೂಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು. ವಚನ ಚಳುವಳಿಯು ಧಾರ್ಮಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನೂತನ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿದ್ದಲ್ಲದೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿ ಹೇಳುವ ಬದುಕುವ ಮಾರ್ಗವು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿರುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಭಕ್ತಿಚಳುವಳಿಯ ಅನುಭಾವಿಕ ಮನಃಸ್ತಿತಿಯ ಆಶಯದ ಪ್ರಾತಿನಿಧಕವೂ ಆಗಿದೆ. ಬದುಕಿನ ಬಗೆಗಿನ ವಚನ ಚಳುವಳಿಯ ಧೋರಣೆಗಳು ಬಾಹ್ಯವಾಗಿರದೆ ಅಲ್ಲಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಬದುಕಿನ ಅಂಗವಾಗಿಯೇ ಹೊರ ಹೊಮ್ಮಿದವುಗಳಾಗಿವೆ. ವಚನ ಚಳುವಳಿಯು ಪಟ್ಟಭದ್ರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯ ಮೂಲ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವ, ಪ್ರತಿಭಟಿಸುವ ಸೂಚನೆಯೊಂದಿಗೆ ಭಾಷೆಯ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ದೇಸಿ ನುಡಿಗೆ ಪ್ರಾದೇಶಿಕತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ವಚನ ಚಳುವಳಿಯ ಮುಖ್ಯ ಲಕ್ಷಣ ಎಂದರೆ ಅದರ ಮುಕ್ತ ವಾತಾವರಣ, ಜಾತಿ ಭೇದವಿಲ್ಲದೆ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ತಟ್ಟಿದ್ದು.
ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ
ಎಲ್ಲಾ ವರ್ಗಗಳ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಿ ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಒಳ ಎಚ್ಚರವನ್ನು ಮೂಡಿಸಿದ
ಮೊತ್ತಮೊದಲ ನಿಜವಾದ ಅರ್ಥದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಳುವಳಿಯು ಬಸವಾದಿ ಪ್ರಮಥರ ಮೂಲಕ ನಡೆದಿರುವುದು
ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಮತದ ಉದಾತ್ತ ಚಿಂತನೆ, ಸಮಾಜದ
ತೀರ ಕೆಳಗಿನ ಪದರಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿಯೇ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆ ಇಲ್ಲ. ಬಸವಾದಿ ಪ್ರಮಥರ
ವಚನಗಳ ರಚನೆಯು ಅವರಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವಿನ ಸಂಕೇತ ಎನ್ನುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಮಹತ್ವವನ್ನು
ಪಡೆಯುತ್ತವೆ. ಬಹಳಷ್ಟು ವಚನಕಾರರ ವಚನಗಳು ಇಂದು ಸಾಹಿತ್ಯಕ ಮಾನದಂಡದಿಂದ ಅಳೆದರೆ ತೀರ ಸಾಮಾನ್ಯ
ಎನಿಸಬಹುದಾದರೂ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಪ್ರಮುಖ ಎನಿಸುತ್ತವೆ. ಬಸವಣ್ಣನ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ
ಎಲ್ಲಾ ಶರಣರೂ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಸಾಮಾನ್ಯ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು
ಅಭಿವ್ಯಕ್ತ ಪಡಿಸುವ ಧೈರ್ಯ ತೋರಿದ್ದು ಮುಖ್ಯ ಎನಿಸುತ್ತದೆ. ಸಮಾಜೋಧಾರ್ಮಿಕ ಆಂದೋಲನದ ಫಲ
ಸಾಮಾನ್ಯರೂ ಮಾತನಾಡುವ ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿದ್ದು.
ವಚನ ಚಳುವಳಿಯು
ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತನೆ ತರಲು ಬಯಸಿತು. ಮಾನವೀಯ ನೆಲೆಗಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಸಮಾಜವನ್ನು
ನಿರ್ಮಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಪುರುಷಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರು ವರ್ಣವ್ಯವಸ್ಥೆಯ
ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಆರ್ಥೈಸದೆ ಸಮಾನತೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಥೈಸಿದರು. ಆ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು
ಸಾರ್ವತ್ರಿಕಗೊಳಿಸಿದರು. ಲಿಂಗ-ವರ್ಣ-ವರ್ಗಗಳ ಭೇದವನ್ನಳಿಸಿ, ಸ್ವಾತಂತ್ರತೆ-ಸಮಾನತೆ-ಮಾನವೀಯತೆಯನ್ನು ಅರಳಿಸುವಲ್ಲಿ, ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಬೆಳಸುವಲ್ಲಿ
ವಚನ ಚಳುವಳಿ ಗಮನೀಯ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ವೃತ್ತಿಸಂಬಂಧಿ ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕಿತ್ತೊಗೆಯುವ
ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಮಾಡಿದರು.ಕೆಳವರ್ಗದವರಿಗೆ ನೈತಿಕ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ನೀಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಮೇಲ್ಮುಖ ಚಲನೆಗೆ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿ ಕೊಟ್ಟರು.
ಸಾಮಾಜಿಕ ನೆಲೆಯ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಸ್ತರಗಳಿಂದ ಬಂದ ಶರಣರೆಲ್ಲರೂ ವೀರಶೈವಮತವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ
ಶಿವನನ್ನು ತಮ್ಮ ಇಷ್ಟದೈವವೆಂದು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ವೀರಶೈವಧರ್ಮದ ಚೌಕಟ್ಟಿಗೆ ಇವರು
ಬಂದದ್ದರಿಂದ ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ಬಂದ ಅಸ್ಪøಶ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀಗಿಕೊಂಡು ಕಾಯಕ ತತ್ವದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಾನತೆಯ ಗೌರವ ಪಡೆದರು.
ಬಸವಾದಿ ಪ್ರಮಥರು ನಡೆಸಿದ ಭಕ್ತಿಚಳುವಳಿಯು ಹರಿದು ಹಂಚಿಹೋಗಿದ್ದ ಸಮಾಜವನ್ನು ಸಮಾನತೆಯ ಆಧಾರದ
ಮೇಲೆ ಒಂದುಗೂಡಿಸಿತು. ಭಿನ್ನ ಭಿನ್ನಕಾಯಕದ ಮನೋಧರ್ಮದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಒಂದೆಡೆ ಸಂಘಟಿತರಾಗಿ ವಿಚಾರ
ವಿಚಾರವಿನಿಮಯ ನಡೆಸಿದುದು, ತಮ್ಮ
ಅಂದಂದಿನ ಅನುಭವ ಅನುಭಾವಗಳಿಗೆ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ
ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಸಿದುದು ಮಹತ್ತರವಾದ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಕೆಳವರ್ಗದವರನ್ನು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ
ಮೇಲೆತ್ತುವ ಕ್ರಿಯೆ ಒಂದು ಚಳುವಳಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತವಾದಾಗ ಶತಶತಮಾನಗಳಿಂದ ದಾಸ್ಯಭಾವವನ್ನು
ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಜನತೆ ತಮ್ಮ ಜಡತ್ವವನ್ನು ಕೊಡವಿಕೊಂಡು ಮೇಲೆದ್ದಿತು. ಹಲವು ಮತಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದ
ಭಿನ್ನ ಭಿನ್ನ ವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದ, ಒಂದೇಮನೋಧರ್ಮವಲ್ಲದ
ಜನರೆಲ್ಲರೂ ಲಿಂಗಭೇದವಿಲ್ಲದೆ ಒಂದೆಡೆ ಸೇರಿ ವಚನ ರಚನೆಯ ಸಾಮೂಹಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾದುದು
ಗಮನಾರ್ಹವಾದುದಾಗಿದೆ. ವಚನ ಚಳುವಳಿ ನಡೆಸ ಹೊರಟ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಚಳುವಳಿಯು ವಿವಿಧ
ಸ್ತರದ ಜನತೆಯಲ್ಲಿ ಧೈರ್ಯ ತುಂಬಿ, ಅಚಲವಾದ
ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಮೂಡಿಸಿತು. ತಮಗೆ ತಿಳಿದ ಅಥವಾ ತಾವು ಕೇಳಿದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮವನ್ನು ಸರಳವಾದ
ಆಡುಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳ ಬಹುದೆಂದು ಒಳಗಿನ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿ ಅವರು ವಚನ ರಚನೆಗೆ ತೊಡಗಿದರು. ಅನುಭವ
ಇಲ್ಲವೆ ಅನುಭಾವ ಮಾತಿನ ಮೂಲಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ
ಕಂಡುಕೊಳ್ಳ ಹೊರಟಾಗ ಗಾದೆ,ಲೋಕೋಕ್ತಿ, ದೃಷ್ಟಾಂತ, ಜನಬಳಕೆಯ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ನುಡಿಗಟ್ಟುಗಳು ಅವರ ಆಡುಭಾಷೆಗೆ ಮೆರುಗನ್ನು
ಕಳೆಯನ್ನು ಜೀವಂತಿಕೆಯನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟವು. ವಚನ ರಚನೆಯ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ವ್ಯಂಜಿಸಲು
ಸಾಧ್ಯವೆಂಬ ಭಾವ ಸ್ಫುರಿಸಿ ಕ್ಷಣವೇ ಭಿನ್ನ ಭಿನ್ನ ಮನೋಭಾವದ ಜನ ಒಬ್ಬರು ಮತ್ತೊಬ್ಬರಿಂದ
ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದು ಬರೆಯಲು ತೊಡಗಿದರು. ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನ ತಮಗೆ ತಿಳಿದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮದ ಅನುಭವವನ್ನು ತಮ್ಮ
ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸಿ ಗೂಢವಾಗಿ ಬೆಡಗಿನ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಹೇಳಹೊರಟಿದ್ದು ವಚನ ಚಳುವಳಿಯ
ಮೈಲುಗಲ್ಲು. ಇಂತಹವರಲ್ಲಿ ಕೀಲಾರದ ಭೀಮಣ್ಣನು
ಒಬ್ಬ.
ಕೀಲಾರದ
ಭೀಮಣ್ಣ ಬಸವಣ್ಣನ ಸಮಕಾಲೀನನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಈತನ ಇತಿವೃತ್ತದ ಬಗೆಗೆ ವೀರಶೈವಕಾವ್ಯ-ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ
ಯಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಈತನ ಬಗೆಗೆ ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು
ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಈತನ ಕಾಲವು ಇತರ ಶರಣರ ಹಾಗೆ ಕ್ರಿ.ಶ.1160. ಈತನ ಹೆಸರಿನ ಹಿಂದೆ ಇರುವ ಕೀಲಾರ ವಿಶೇಷಣವು ಹಾಲು ಕರೆಯುವ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಈ
ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಶರಣನು ಹಾಲು ಹಿಂಡಿ ಮಾರುವ ಕಾಯಕದವನಾಗಿದ್ದನು ಎಂದು ಭಾವಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಈತನು ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ ಗೋವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದನೆಂಬುದಾಗಿ ತಿಳಿದು ಬರುತ್ತದೆ. ದನಗಳನ್ನು
ಅಕ್ಕರೆಯಿಂದ ಸಾಕುತ್ತಿದ್ದರಿಂದಲೋ ಎನೋ ಈತನು ತನ್ನ ಬಹುಪಾಲು ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿ ರೂಪಕಗಳನ್ನೇ
ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸಿದ್ದಾನೆ. ಈತನ ವಚನಗಳಲ್ಲಿಮೂಡಿರುವ ಪಶುಸಂಗೋಪನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಗಳ
ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸಾಯವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ದನಗಳನ್ನು ಸಾಕುತ್ತಿದ್ದನು ಎಂದು
ಊಹಿಸ ಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಈತನ ಹತ್ತು
ವಚನಗಳು ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಉಪಲಬ್ಧವಿವೆ. ಈತನು ಒಬ್ಬ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಚನಕಾರನಾಗಿಯೇ ಕಂಡು ಬರುತ್ತಾನೆ. ಕಾಲಕರ್ಮವಿರಹಿತ ತ್ರ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಲಿಂಗ ಎಂಬುದು ಈತನ
ವಚನಗಳ ಅಂಕಿತವಾಗಿದೆ. ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ದೇವಾಲಯವು ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ ಇರುವುದರಿಂದ, ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಲಿಂಗವನ್ನೆ ತನ್ನ ವಚನಗಳ
ಅಂಕಿತವನ್ನಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಈತನು ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ ಇದ್ದನೆಂದು ಹೇಳ ಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಕಲ್ಯಾಣದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಕೆರೆಯ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಈತ ದನಗಳನ್ನು ಸಾಕಿ ಪಶುಸಂಗೋಪನೆಯ ಕಾಯಕದಲ್ಲಿ
ನಿರತನಾಗಿದ್ದನೆಂದು ಊಹಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಹಲವು ಗಿರಿಗಳ ತಪ್ಪಲಲ್ಲಿ, ಮಲೆಯ ಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ ಗೋವುಗಳು ಮೇದು ತಮ್ಮ ಮೂಲಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಪ್ಪದೇ
ಬರುವುದನ್ನೂ,ಎರಡು ಮಾನ
ಹತ್ತಿಯ ಕಾಳನ್ನು ಮೇಯಲಿಕ್ಕೆ ಹಾಕಿ ಅಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಲು ಕರೆಯುವುದನ್ನು ತನ್ನ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ
ಮಾರ್ಮಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ್ದಾನೆ.
ನಾನಾ ವರ್ಣದ
ಗೋವುಗಳೆಲ್ಲವೂ ಕೂಡಿ
ಒಂದೇ
ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಮೇದು
ಆರು ಕೆರೆಯ
ನೀರ ಕುಡಿದು
ಒಂದೇ
ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಬಂದು
ಮೂರು
ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯ ಗೊತ್ತಿಂಗೊಳಗಾದುವು
ಬಿಟ್ಟು
ಕರೆಯಲಾಗಿ ಗೋವಿಂಗೆ ಹಲವು
ಹಾಲಿಗೆ
ಏಕವರ್ಣ..
ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಭೀಮಣ್ಣ ಬಹುಮುಖ್ಯವಾದ ಸಂಗತಿಯನ್ನು
ವಿವರಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಗೋವುಗಳಿಗೆ ಅನೇಕ ವರ್ಣ,ಆದರೆ
ಹಾಲಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಏಕವರ್ಣ. ನಾನಾ ವರ್ಣದ ಗೋವುಗಳೆಲ್ಲಾ ಕೂಡುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳಿಗೆ ವರ್ಣ ಅಡ್ಡ
ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಅವೆಲ್ಲ ಕೂಡಿ ಒಂದೇ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಮೇಯುತ್ತವೆ. ಒಂದೇ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತವೆ. ಹಾಲು
ಕರೆದಾಗ ಒಂದೇ ಬಣ್ಣದ ಹಾಲು ಕೊಡುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಮನುಷ್ಯನಲ್ಲಿರುವ ಭೇದಗಳು ಅಸಂಖ್ಯ.
ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ನೋಡಿಯಾದರೂ ಮನುಷ್ಯ ಕಲಿತುಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಾಕಷ್ಟಿದೆಯೆಂಬ ಸತ್ಯವನ್ನು ಭೀಮಣ್ಣ
ತನ್ನ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ರೂಪಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಅಂದರೆ ನಾನಾ ವರ್ಣದ ಗೋವುಗಳು, ಆದರೆ ಅವು ಕರೆಯುವ ಹಾಲಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಏಕವರ್ಣ
ಎನ್ನುವಲ್ಲಿಯ ಆಶ್ಚರ್ಯಭಾವ ಮೆಚ್ಚುವಂತಹದ್ದು. ಕಾಯವಿಕಾರವಳಿದಲ್ಲದೆ ಗುರುಸ್ಥಲಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲ, ಮನೋವಿಕಾರವಳಿದಲ್ಲದೆ ಲಿಂಗಪೂಜಕನಲ್ಲವೆಂದು
ಇನ್ನೊಂದು ವಚನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ. ಕರೆದು ತಂದ ಹಾಲನ್ನು ಚಟ್ಟಿ ಹತ್ತದೆ, ಹಸುಕುನಾರದೆ ಕೌರು ಏಳದೆ, ನೀರ ರಸ ತಪ್ಪಿ ಮಧುರ ರಸ ತುಂಬಿ ಕಾಸಬೇಕು.
ಹಾಗೆ ಕಾಸಿ ಉಣಬಲ್ಲಡೆ ಆತನೇ ಭೋಗಿ ಎಂದು ಹೇಳಿರುವುದು ಮೆಚ್ಚುವಂತಹದ್ದಾಗಿದೆ.
ಈತನ ಲಭ್ಯವಿರುವ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸರಳತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದರೆ
ಕೆಲವು ಬೆಡಗಿನ ಛಾಯೆಯಿಂದ ಕೂಡಿವೆ. ಈ ಕೆಳಕಂಡ ವಚನದಲ್ಲಿ
ವ್ಯಾಧನಂತೆ ,ಜಾಲಗಾರನಂತೆ, ಹೇಮಚೋರನಂತೆ
ಇಂತಿ ಗಾಹುಗಳ್ಳರಂತೆ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮವ ನುಡಿದು
ಸರ್ವಸಂಸಾರದಲ್ಲಿ ಏಳುತ್ತ ಮುಳುಗುತ್ತ
ಬೇವುತ್ತ ನೋವುತ್ತ ಮತ್ತೆ
ಬ್ರಹ್ಮದ ಸುಮ್ಮಾನದ
ಸುಖಿಗಳೆಂತಪ್ಪರೋ?
ಇಂತು ನುಡಿಯ
ಬಾರದು ಸಮಯವ ಬಿಡಬಾರದು
ಕ್ರಿಯೆಯಱಿದು ಮಱೆಯಬಾರದು ಜ್ಞಾನವ,
ಇಂತೀ ಭೇದವನಱಿದು ಹರಿದವಗಲ್ಲದೆ
ಕಾಲಕರ್ಮರಹಿತ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕಲಿಂಗವು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಎಂದು ಸಂಸಾರದ ಭವಬಂಧನದಲ್ಲಿ ತೇಲಿ ಮುಳುಗಿ ಏಳುತ್ತಿರುವವರಿಗೆ ಲಿಂಗವು ದೊರೆಯದು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ.
ಹಲವು ಗಿರಿಗಳ ತಪ್ಪಲಲ್ಲಿ
ಮಲೆಯ ಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ
ಬಳಸಿ ಬಳಸಿ ಮೇದು
ಮತ್ತೆ ತಮ್ಮ ನೆಲಹೊಲಕ್ಕೆ ತಪ್ಪದೆ ಬಪ್ಪವು ನೋಡಾ
ಆ ಪಶುವಿಂಗೆ ಕಟ್ಟು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ
ಕಾವ ಕಟ್ಟಿಗೆ ಒಳಗಲ್ಲ
ತಮ್ಮ ಠಾವಿಂಗೆ ಬಂದು ಹಾಲಕೊಟ್ಟು
ಮತ್ತೆ ತಮ್ಮ ನೆಲೆಯ ಠಾವಿಗೆ ಹೋದ ಮತ್ತೆ ಕಾವಲು ತಪ್ಪಿಲ್ಲ
ಕಾಲಕರ್ಮವಿರಹಿತ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಲಿಂಗದೊಳಗಾದವಂಗೆ
ಈವಚನದಲ್ಲಿ ಗೋವುಗಳು ಯಾವ
ರೀತಿಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಲ್ಲಿ, ಕಾಡುಮೇಡುಗಳಲ್ಲಿ
ಮೇಯಲು ಹೋಗಿ ಮತ್ತೆ ತಮ್ಮ ನೆಲೆಗೆ ಯಾರ ನೆರವೂ ಇಲ್ಲದೆ
ಹಿಂದಿರುಗಿ ಬಂದು ಹಾಲು ಕೊಟ್ಟು ಮತ್ತೆ
ತಮ್ಮನೆಲೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತವೆಂಬುದನ್ನು ಸರಳ ಹಾಗೂ
ಸ್ಪಷ್ಟತೆಯಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾನೆ.
ಒಂದು ವಚನದಲ್ಲಿ
ವೀರಶೈವ ಧರ್ಮದ ತತ್ವದ ವಿವರಣೆ ಇದೆ.
ಕಾಯವಿಕಾರವಳಿದಲ್ಲದೆ ಗುರುಸ್ಥಲಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲ
ಮನೋವಿಕಾರವಳಿದಲ್ಲದೆ ಲಿಂಗಪೂಜಕನಲ್ಲ.
ತ್ರಿವಿಧಮಲ
ದೂರಸ್ಥನಲ್ಲದೆ ವಿರಕ್ತಭಾವಿಯಲ್ಲ.
ಇಂತೀ ಒಂದರಲ್ಲಿ
ಒಂದು ಕಲೆಯಿದ್ದು ಮತ್ತೆ
ಲಿಂಗದಲ್ಲಿ
ನಿಂದಲ್ಲಿ ಸನ್ಮುಕ್ತನಲ್ಲ
ಇಂತೀ ಬಂಧ ಮೋಕ್ಷ
ಕರ್ಮಂಗಳ ಬಿಟ್ಟು
ನಿಜ ಸಂದು
ಸುಖಿಯಾಗಬಲ್ಲಡೆ
ಈ
ವಚನದಲ್ಲಿ ಬಂಧಮೋಕ್ಷ ಕರ್ಮಂಗಳ ಬಿಟ್ಟು
ಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ನಿಂತವನೇ ನಿಜವಾದ ಸನ್ಮುಕ್ತನೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ.
ಮತ್ತೊಂದು
ವಚನದಲ್ಲಿ ಸದ್ಭಕ್ತನ ಇರವನ್ನು ಕುರಿತು, ಕಂಟಕ
ಬಂದಲ್ಲಿ ಸಂತೈಸಿಕೊಂಡು ಆತ್ಮನ ಸಂಚರಿಸದೆ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ದೃಷ್ಟವ ಕಾಣುವುದೇ ಸದ್ಭಕ್ತನ ಶ್ರದ್ಧೆ
ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ವೃಥಾಳಾಪದಿಂದ ನಿಂದ, ದುರ್ಜನ ಬಂದಲ್ಲಿ ಸಂದು ಸಂಶಯವಿಲ್ಲದೆ
ಅಂಗವ ಬಂಧಿಸದೆ ನಿಜಾತ್ಮನ ಸಂದೇಹಕಿಕ್ಕದೆ ಪರಮಾನಂದಸ್ವರೂಪನಾಗಿ ಬಂಧ ಮೋಕ್ಷಕರ್ಮಂಗಳ
ಹರಿದಿಪ್ಪುದು ಸರ್ವಾಂಗಲಿಂಗಿಯ ಅರಿವು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ.
ಈತನ ಮೂರು
ವಚನಗಳು ಸರಳವೂ ಸ್ಪಷ್ಟವೂ ಆಗಿವೆ. ಈ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ
ಬರುವ
ಕರ್ಪುರದ
ಹಣತೆಯಲ್ಲಿ ಬತ್ತಿಯ ಹಾಕಿ ಉರುಹ ಬಹುದೆ?
ಕಿಚ್ಚಿನ
ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿಂದು ಕೆಟ್ಟಿತೆಂದು
ಹುಲ್ಲ ಸೊಪ್ಪ
ಹಾಕಿ ಹೊತ್ತಿಸಬಹುದೆ?
ಎಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟಲ್ಲಿ
ತೊಟ್ಟು ಬಿಟ್ಟ ಹಣ್ಣಿನಂತೆ
ಎಲ್ಲಿ
ಮುಟ್ಟಿದಲ್ಲಿ ಕರ್ಪುರದ ಪಂಜರದಲ್ಲಿ
ಉರಿಯ ಗಿಳಿ
ಮಾತಾಡಿದಂತೆ
ಉತ್ತರ ಮಾತಿಂಗೆ
ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರ ನಷ್ಟವಾದಂತೆ
ಅಲಗು
ಕ್ರೂರವಾಯಿತ್ತೆಂದು ತನ್ನೊಡಲನಿರಿದು
ಅಲಗಿನ ಕ್ರೂರ
ಸುಲಲಿತ ವೆನ್ನಬಹುದೆ?
ತಾ ಮಿಥ್ಯನಾದ
ಮತ್ತೆ ಜಗವೆಲ್ಲವೂ ತನಗೆ ಮಿಥ್ಯ
ತಾ ತಥ್ಯನಾದ
ಮತ್ತೆ ಜಗವೆಲ್ಲವೂ ತನಗೆ ತಥ್ಯ
ಅಂಗೈಯಲ್ಲಿ
ಹಿಡಿದು ಕೈದ ನೋಡದೆ
ಅಲಗು
ಕೆಟ್ಟಿತ್ತೆಂದು ಹಲುಬುವನಂತಾಗದೆ
ತನ್ನ ತಾ ಮರದು
ಅನ್ಯರ ದೆಸೆಯಿಂದ ತನ್ನ ಕೇಳುವನಂತಾಗದೆ ಇತ್ಯಾದಿ
ಉಪಮೆ ರೂಪಕಗಳಲ್ಲಿ
ನಾವೀನ್ಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಕಾವ್ಯಶಕ್ತಿ ಇದೆ. ಸೊಗಸು ಇದೆ. ಇವು ಸರಳತೆ ಮತ್ತು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತತೆಗಳಿಂದ
ಸುಲಭ ಗ್ರಾಹ್ಯವಾಗಿವೆ.
ತೊಗಟೆಯೊಳಗಣ ಬೀಜ
ಬೀಜದೊಳಗಣ ಅಂಕುರ,
ಸಾರ
ಸಸಿರೂಪುದೋರದೆ ವೇಧಿಸಿಕೊಂಡಿಪ್ಪಂತೆ
ಇಂತೀ ಕ್ರೀಯೊಳಗಣ
ಭಾವ
ಭಾವದೊಳಗಣ ಜ್ಞಾನ
ಜ್ಞಾನದೊಳಗಣ
ಅರಿವು
ಅರಿವಿನೊಳಗಣ ನಿಜದ
ಬೆಳಗಿನ ಮಹಾಕಲೆಯನೊಳಗೊಂಡು
ಘನಮಹಿಮಂಗೆ
ಹಿಡಿದಿಹೆನೆಂಬ ಭಾವದ ಭ್ರಮೆಯಿಲ್ಲ
ಎಂಬ ಈ ವಚನದ ಸಾಲುಗಳು ಅಲ್ಲಮನ ವಚನಗಳ ಸಾಲುಗಳ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದಂತೆ
ತೋರುತ್ತದೆ. ಈತನ ಮೂರು ವಚನಗಳು ತನ್ನ ವೃತ್ತಿ
ಸಂಬಂಧಿತ ಸೂಚನೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ಬೆಡಗಿನ
ಛಾಯೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿವೆ. ಎರಡು ಮೊಲೆಯ ಪಶುವಿಂಗೆ ಕೊಂಬು ಮೂರು,ಕಿವಿ ನಾಲ್ಕು ಎಂದು ಹೇಳುವಲ್ಲಿ ಬೆಡಗಿನ ಪರಿಭಾಷೆಯನ್ನು ಹಾಗೂ
ತಾತ್ವಿಕ ವಿವೇಚನೆಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಈತನು ತನ್ನ ವೃತ್ತಿಪರಿಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮವನ್ನು
ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ತಿಳಿಯ ಹೇಳುವ ಪ್ರಯತ್ನವು ಮೆಚ್ಚುವಂತಹದ್ದು. ಒಟ್ಟಾರೆ ಕೀಲಾರದ
ಬೊಮ್ಮಣ್ಣನು ಬಸವ ಯುಗದ ಒಬ್ಬ ಸಾಮಾನ್ಯ
ವಚನಕಾರನಾಗಿದ್ದು ತನ್ನ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಹತ್ತು ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ
ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಗೋವೃತ್ತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪರಿಭಾಷೆಯ ಮೂಲಕವೇ ವೀರಶೈವ ತತ್ವ -
ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾನೆ.
ಗ್ರಂಥ ಋಣ
1.ಬಸವೇಶ್ವರ
ಸಮಕಾಲೀನರು
ಬಸವ ಸಮಿತಿ, ಬೆಂಗಳೂರು. 01
ನಾಲ್ಕನೆಯ ಮುದ್ರಣ, 2007
2. ಸಂಕೀರ್ಣ ವಚನ
ಸಂಪುಟ 2
ಸಂ: ಎಸ್.ವಿದ್ಯಾಶಂಕರ
ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ
ಬೆಂಗಳೂರು. 2001
3.ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ
ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚರಿತ್ರೆ ಸಂ.04
ಸಂ:
ಟಿ.ವಿ.ವೆಂಕಟಾಚಲ ಶಾಸ್ತ್ರೀ
ಪ್ರಸಾರಾಂಗ, ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಮೈಸೂರು 1980
4. ಎಂ. ಚಿದಾನಂದಮೂರ್ತಿ,ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯ
ಪ್ರಸಾರಾಂಗ, ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ,
ಬೆಂಗಳೂರು. 2000 ( ದ್ವಿ.ಮು)
5. ಸಿ.ನಾಗಭೂಷಣ:
ವೀರಶೈವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೆಲವು ಒಳನೋಟಗಳು
ವಿಜೇತ
ಪ್ರಕಾಶನ, ಗದಗ.2008
